Refik Halid Karay’a ait olan Gurbet Hikayeleri adlı kitap, 2010 yılında yayımlanan ve toplamda 360 sayfadan oluşan bir eserdir. Kitapta yer alan 14 hikaye, yazarın yurt dışında geçirdiği senelerde (1930-1937) kaleme aldıkları (Zincir, Keklik, Akrep, Çıban, Güneş, Hülle) ve İstiklal Mahkemelerinde mahkûm olanlar hakkında çıkarılan genel afla ülkesine döndükten sonra (1938-1939) gurbete ait anılarını değerlendirerek İstanbul’da yazdıkları (Yara, Eskici, Antikacı, Testi, Fener, Gözyaşı, Köpek, Kaçak) olarak iki gruba ayrılabilir.
Gurbet, vatan özlemi, savaş, taşra ve kadın temaları etrafında şekillenmiş olan hikâyeler, okuyucuları etkileyici bir yolculuğa çıkarır. Her bir hikaye, benzersiz kurgusu ve çarpıcı karakterleriyle ayrı bir atmosfer sunar.
Yara hikayesinde, miri rejimle idare edilen Suriye’nin zirai bir arazi sahibi olanlar, aşiret Araplarının akınlarına karşı koymak durumundadır. Bir akşam gazveden kaçan dört Bedevi, yaralanan bir kişinin tedavisini yapmak üzere Suriye’deki çöl çiftliklerinden birine sığınır. Yaşlı bir şeyh, yaralının sol omzundan aldığı kurşunu çıkartarak ona yardımcı olur.
Eskici hikayesinde ise yetim kalan Hasan, uzak akrabalarının yanına gönderilir. Sapa bir kasabada bulunan halasının evine varan küçük çocuk, suskun bir hayata adapte olur. Sonunda, ev ziyareti yapan bir ayakkabı tamircisinin gelmesiyle sessizliği bozulur ve küçük çocuk, anadiliyle konuşabileceği biriyle karşılaşır.
Antikacı hikayesinde anlatıcı, Lübnan Belediye Danışmanı olan zengin bir Fransız ile Antikacı Şeyh Efgani’nin evine gider. Anlatıcı, Antikacı’nın açık teni, düzgün hatları ve mavi gözleri tarafından etkilenir. Ancak bir süre sonra tuhaf bir şekilde davranışlarından şüphelenmeye başlar.
Testi hikayesinde ise anlatıcı, yolculuk ettiği taksi dolmuşunda bir yolcunun aniden fenalaşmasıyla karşılaşır. Diğer yolcularla birlikte, köydeki bir papazın yanına inerler ve anlatıcı, iki genci sırayla taşırken olağanüstü bir durumun farkına varır.
Bu örneklere ek olarak, Fener hikayesinde bir köpeğin zincirinin kopmasının yarattığı korku, Gözyaşı hikayesinde Balkan Savaşı sırasında bir kadının yaşadığı trajedi, Keklik hikayesinde bir adamın keklik avlama tutkusu, Akrep hikayesinde iki arkadaşın Şam’da yaşadıkları, Köpek hikayesinde bir sokak satıcısının bir köpekle olan dostluğu ve Çıban hikayesinde bir subayın Yemen’e yaptığı yolculuk gibi diğer hikayeler de kitabın zengin içeriğini oluşturur.
Genel olarak, Gurbet Hikayeleri kitabı, derinlikli karakterleri ve etkileyici anlatımıyla okuyucuyu etkileyen bir eserdir. Refik Halid Karay’ın kurgusu ve güçlü temaları, okuyucuları yabancılaşma, özlem, kader ve insan doğasının karmaşıklığı gibi konular üzerinde düşünmeye sevk eder. Bu sebeple, Gurbet Hikayeleri kitabı, roman türünde bir eser olarak sınıflandırılabilir.