Kağnı Sabahattin Ali tarafından yazılan bir kitaptır. Kitap 1936 yılında yayınlanmış olup 136 sayfadan oluşur.
Kitap, Kağnı Arkbaşı köyünde yaşanan bir tarla meselesi nedeniyle ortaya çıkan olayları konu almaktadır. Savrukların Hüseyin Sarı Mehmet isimli bir kişiyi vurarak öldürür. Bu olay nedeniyle köylüler mahkeme süreciyle uğraşmak zorunda kalır ve bu süreç oldukça zorlu ve çetin bir şekilde ilerler.
Sarı Mehmet’in annesi ile yaşadığı kasabada, annesi dışında kimseyle iletişimi olmayan biridir. Bu sebeple köylüler için pek önemli değildir. Ancak öldürülen kişi, Savrukların Hüseyin Mevlüt Ağa’nın oğludur ve hapse girmesi köylüleri endişelendirir. Köylüler, Sarı Mehmet’in annesini ikna ederek şikayetçi olmaması için uğraşırlar. Annenin kafası karışıktır, bir yandan söylenenleri dinlerken diğer yandan oğlunun cesedine bakar ve gözyaşlarını tutamaz.
Bu durumda tek başına kalan annenin kasaba dönüşünde açlıkla karşılaşacağından korkulur. Ancak Hüseyin’le başka bir anlaşmazlığı olan Ayakkabıcı Garip Mehmet, durumu hemen jandarmaya bildirir. Jandarma, olayı araştırmak için köye gelir ve tüm şüphelileri kasabaya getirmelerini ister.
Jandarmanın köye gelmesiyle birlikte köydeki endişeler tekrar ortaya çıkar. Jandarma, önce Sarı Mehmet’in annesiyle konuşur ancak annesi şikayetçi olmadığını söyler. Köylüler ise Savrukların Hüseyin Mevlüt Ağa nedeniyle sessiz kalmaya karar verir. Jandarma, sonuç alamayacaklarını anlayınca Sarı Mehmet’in cesedini çıkarttırır ve annesine cesedi kağnıya yüklemesini ve ağır ağır kasabaya getirmesini söyler. Şüpheliler ve şahitler de kasabaya doğru yola çıkarlar.
Sarı Mehmet’in annesi, mezarın açılmasıyla birlikte yeniden ağlamaya başlar. Jandarmanın isteğini yerine getirerek ölü oğlunu kağnıya yükler. İki küçük öküzün çektiği kağnı, gece boyunca ilerleyerek karanlıkta kaybolur. Yaşlı anne ise yol boyunca ayakta kalmaya çalışarak kağnıya yetişmeye çalışır ancak yorgun düşer ve kağnı ile birlikte kaybolur.
Kağnı, Sabahattin Ali’nin başarılı bir öyküsüdür. Roman kategorisine girer ve okuyucuya kırsal bir yaşamın içine doğru bir yolculuk sunar. Kitap, adalet, ahlaki değerler, toplumsal ilişkiler ve insan doğası gibi evrensel temaları ele almaktadır. Romanın ana karakteri olan Sarı Mehmet’in ölümü, köydeki tüm insanların hayatını etkiler ve köylülerin arasındaki ilişkileri derinden etkiler.
Sabahattin Ali, Kağnıda sade bir dil kullanarak okuyucuyu olayların içine çeker. Kitap, kırsal kesimde geçen bir hikaye olmasına rağmen, insanlık durumunu sorgulayan derin mesajlar barındırır. Adalet kavramı, toplumdaki değerlerin ve normların sınırlarını zorlar ve insanların nasıl seçimler yaptığına dair bir iç görü sunar.
Kitapta, köylülerin mahkeme süreciyle uğraşmaktan ve adalet arayışından yaşadıkları zorluklar anlatılırken, aynı zamanda çaresizlik, kayıplar ve umut konuları da ele alınır. Roman, insan doğasındaki karanlık ve aydınlık arasındaki çatışmayı, adaletin kavramsal zorluklarını ve bireyin toplumla olan ilişkisini explore eder.
Kağnı, Sabahattin Ali’nin ustalıklı kaleminden çıkan etkileyici bir eserdir. Romanın içerdiği anlamlar ve mesajlar, okuyucular için düşündürücü bir deneyim sunar. Sabahattin Ali, dilin gücünü kullanarak insanın zayıflığını, ümitsizliğe karşı direnişi ve insanın içsel yolculuğunu ustaca aktarmaktadır. Kağnı, edebiyatseverler için mutlaka okunması gereken bir eserdir.
Bu yazı, Kağnı romanının ana hatlarını ve önemli temalarını ele almaktadır. Kitaptaki derinlikli karakterler ve olay örgüsü, okuyucuların ilgisini çekerken aynı zamanda hikayenin altında gizli mesajları da keşfetmelerini sağlar. Kağnı, edebiyat dünyasında önemli bir yer edinmiş bir eserdir ve Sabahattin Ali’nin üstün kalemiyle hayat bulmuştur.