Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı adlı kitabı, 1975 yılında yayınlanan bir eserdir. Bu roman, bilim insanı Mustafa İnan’ın hayat hikayesini anlatmaktadır. Mustafa İnan, 1911 yılında Adana’da doğmuş ve Malatyalı bir ailenin çocuğudur. Kitap, Mustafa İnan’ın Adana’da seyyar posta memuru olan Hüseyin Avni Bey ve Rabia Hanım’ın tek sağ kalan çocuğu olarak doğduğu dönemden başlar. Mustafa İnan’ın yaşamı boyunca yaşadığı zorluklar, geçim sıkıntıları ve fiziksel zayıflığı üzerinde durulmaktadır. Roman, Mustafa İnan’ın yaşamının bir fotoğraf albümü ile son bulur. Mustafa İnan’ın hayatı üzerine birçok kesit sunan albüm, okuyucunun olayları daha iyi gözünde canlandırmasına yardımcı olur.
Mustafa İnan, çocukluğundan itibaren bilimsel bir kariyer yapmayı hedeflemiştir. Geçim sıkıntısı nedeniyle borçlu olmasına rağmen, bu onurlu adam bilim alanında kendini geliştirmeye ve insana faydalı olabilmek için çabalamaya devam etmiştir. İki dünya savaşı yaşamış ve gençliği soğuk yatakhanelerde geçmiştir. Kendisini nasıl daha faydalı bir insan olurum? sorusuyla sürekli olarak sorgulamış ve bu amaç doğrultusunda her anını onurlu bir görev olarak harcamıştır.
Kitapta, Mustafa İnan’ın arkadaşı olan ünlü matematikçi Cahit Arf’in önsözüyle başlanır ve Mustafa İnan’ın ailesi ve yaşamıyla ilgili kesitler sunan bir fotoğraf albümüyle sona erer. Mustafa İnan’ın hayatındaki önemli dönüm noktaları anlatılırken, aynı zamanda dönemin üniversite camiasıyla ilgili eleştiriler de yapılmaktadır. Oğuz Atay, bu romanında bilimin toplumun egolarını tatmin etmek için değil, insanlara faydalı olmak için kullanılması gerektiğini vurgular. Ayrıca, Mustafa İnan’ın bilimsel ve edebi konularda verdiği konferansları da anlatarak, herkesin bilim insanı olabileceği fikrini aktarır.
Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı kitabı, Mustafa İnan’ın hayatını ve bilimsel çabalarını anlatmasının yanı sıra, günümüz üniversite camiasına da göndermelerde bulunur. Kitap, Mustafa İnan’ın çabalarını ve ülkede bilimsel gelişimi destekleme isteğini yansıtırken, aynı zamanda dilindeki Adana şivesini de kullanmaktadır. Oğuz Atay, romanındaki bu farklılığı, Mustafa İnan’ın samimiyeti olarak değerlendirir. Kitap, Mustafa İnan’ın özverili çalışmalarını ve ülkesine sağladığı katkıları vurgularken, bilimin heyecanına daha fazla önem verilmesi gerektiğini de anlatır.
Bir Bilim Adamının Romanı kitabı, Oğuz Atay’ın diğer romanları gibi zaman, mekan ve olayları özgün bir üslupla anlatır. Bu kitap, Mustafa İnan’ın yaşadığı zorlukları, çabalarını ve değerli bilim insanı olma hikayesini aktarırken, aynı zamanda okuyucuya bilimin önemini ve gelişmesine yönelik ihtiyacımızı hatırlatır. Mustafa İnan’ın hayatı, Oğuz Atay’ın sıra dışı anlatımıyla daha da etkileyici bir hale gelir.
Bu biyografik romanı okuyan herkes, Mustafa İnan’ın özverili çalışmalarından ve ülkede bilimsel gelişime katkılarından ilham alabilir. Roman, bilimin toplumun günlük yaşantısında da etkili olduğunu ve herkesin bilimsel bir perspektife sahip olabileceğini gösterir. Bir Bilim Adamının Romanı, ülkemizin gerçek ve değerli bilim insanlarına duyduğu ihtiyacı vurgularken, aynı zamanda bilimin siyasetten bağımsız olarak gelişmesini savunur.