Mor Salkımlı Ev Halide Edib Adıvar tarafından yazılan bir eserdir. Yayın tarihi 1963 olup toplamda 343 sayfadan oluşmaktadır.
Kitap, yazarın çocukluk anılarından başlayarak Kurtuluş Savaşı’nın hemen öncesine kadar uzanan bir zaman dilimini kapsamaktadır.
Halide Edib, bu kitapta kendi yaşam öyküsünü paylaşarak insana hizmet etme arzusunu kanıtlamaktadır. Kitap, yazarın çocuk, genç kız, öğrenci, eş, anne, hemşire, eğitmen ve denetleyici gibi birçok farklı kimlik içinde nasıl yer aldığını ve geçmişte yaşadığı deneyimleri aktarmaktadır.
Kitapta, yazarın çocukluk döneminden başlayarak kolej hayatı, evlilik hayatı, yazarlık hayatı ve ülkede olan olaylara dair anıları anlatılmaktadır. Halide Edib’in ilk eşi olan Salih Zeki Bey ve iki çocuğuyla olan ilişkisi, yazarın cesur ve bağımsız kişiliğiyle şekillenmektedir. Kendi yetiştiği ortam, aldığı eğitim ve sosyal statüsü, yazarın cesur ve ileri fikirli olmasına katkı sağlamıştır.
Kitabın edebi değeri kadar tarihi değeri de vardır. Yazar, o dönemde yaşanan olayları adeta dışarıdan bir gözle bakar gibi yazmaktadır. Özellikle 31 Mart olayı başta olmak üzere, o günün gerçeklerini belgelemiştir. Yazarın cesur yazıları nedeniyle tehdit mektupları alması da dikkat çekicidir.
Acaba bu hayata arkasını çevirip bir hücrede yaşamak mı, yoksa hayatın bütün meşakkatlerine, maskaralığına göğüs gererek insaniyete hizmet ederek ölmek mi daha büyük bir muvaffakiyettir? Bu cümle, kitabın genel temasını yansıtmaktadır. Halide Edib’in zihninde canlandırabildiği ilk anılarından itibaren, insana hizmet etmek ve kendini geliştirmek arzusuyla doludur. Kendini gösteren ince ruhunu ve açık fikirli yaklaşımını kitabında yansıtmıştır. Kitap, günümüzde iş, ev ve sosyal hayatını dengelemeye çalışan modern kadının geçmişteki bir örneği olarak da görülebilir.
Aynı zamanda, Mor Salkımlı Ev tarihi bir belge niteliği taşır. Yazar, o dönemdeki gazete yazıları ve gözlemlerine dayanarak olayları objektif bir şekilde aktarmıştır. Bunun yanı sıra, kitapta geçen olaylar ve tartışılan konular hala günümüzde de ilgi çekici ve değerli konular arasında yer almaktadır.
Halide Edib’in dil ve anlatımında büyük bir ustalık vardır. Shakespeare’i orijinalinden okuyacak kadar iyi İngilizce ve Fransızca bilmesi, sayısız eser okuması ve kültürel birikimi, kitabın edebi değerini artırmıştır. Kitap, sadece edebi bir değeri taşımakla kalmayıp aynı zamanda tarihi bir değer de sunmaktadır.
Kitabın son bölümlerinde, yazarın İngiltere ziyareti ve Mısır’a gönderilmesi hikayeleri anlatılmaktadır. Yazar, Mısır’da hizmet ettiği süre boyunca, savaşın etkilerini hissetmiş ve yetim çocuklara yardım elini uzatmıştır. Bu bölüm, yazarın insana hizmet etme arzusunun en somut örneklerinden birini sunmaktadır.
Halide Edib’in Mor Salkımlı Ev eserindeki anıları, okurlara bir zaman yolculuğu deneyimi yaşatmaktadır. Kitap, dönemin sosyal ve politik durumunu resmederken, aynı zamanda okurlara kendi hayatlarıyla da bağ kurma fırsatı sunmaktadır. Yazarın anlatımındaki samimiyet ve güçlü ifadeler, okuyucuyu etkilemekte ve onları kitaba bağlamaktadır.
Bu nedenle, Mor Salkımlı Ev sadece bir biyografi değildir, aynı zamanda yaşanmış bir hikayeyi içerir. Halide Edib’in hayatının bir kesitini yansıtan kitap, tarihi bir belge niteliği taşımanın yanı sıra okuyucuya ilham verici bir hikaye sunmaktadır.