Namık Kemal, Zavallı Çocuk adlı eseriyle Tanzimat Edebiyatı’nın önemli bir ismi olarak kabul edilmektedir. Aynı zamanda Vatan Şairi olarak da anılan Namık Kemal, yazarlığının yanı sıra siyasi faaliyetleriyle de tanınmaktadır.
Zavallı Çocuk 1873 yılında Namık Kemal tarafından yazılan bir piyestir. Yazarın aşk ve evlilik ilişkilerine yoğunlaştığı bu eser, on dört yaşındaki Şefika ile on dokuz yaşındaki Ata’nın trajik aşk hikayesini anlatmaktadır. Zavallı Çocuk, Namık Kemal’in diğer eserlerinden farklılık gösteren bir konuyu işlemesiyle dikkat çekmektedir. Yine de yazar, toplumsal bir konuya değinmekten geri durmamış ve istenmeyen evlilikler hakkında güçlü bir mesaj vermiştir.
Piyesin teması aşktır ve üç perdeden oluşmaktadır. Kitabın ana karakterleri Şefika ve Ata’dır. Şefika, on dört yaşına basmış genç bir kızdır ve Ata’ya aşk duygusu beslemektedir. Ata ise on dokuz yaşında tıp okumakta olan genç bir delikanlıdır ve o da Şefika’ya aşıktır. İki aşık, birinci perdede aşklarını itiraf ederler ve karşılık alırlar. Bu karşılıklı aşk karşısında ikisi de birbirlerine aşk dolu sözler sarf etmektedirler. Bu sırada Şefika’nın babası Halil Bey, onların bulunduğu odaya girer ve onların elindeki dergiden bir şeyler okumasını ister. Ata, aşk ile ilgili bir makale okur. Ata’nın okudukları karşısında Şefika çok etkilenir. Halil Bey, Sizi daha fazla sıkmayayım diyerek odadan çıkar. Birinci perdenin sonunda birbirlerinden birer tutam saç alırlar ve Ata okula döner.
Şefika’nın bu mutluluğu uzun süreli olmaz. Şefika’nın on dört yaşına basmasıyla birlikte evlilik yaşı da gelmiştir. İkinci perdede yatılı olarak tıp eğitimi alan Ata evde yokken Şefika’nın babası Halil Bey ve annesi Tahire Hanım Şefika’yı uzun süredir beğenen Paşa’yla evlendirmek istediklerini söylerler. Şefika bu durum karşısında çok üzülür. Babası Halil Bey, kızının bu halinin farkında olduğu için onun evlenmek istemediğini düşünür. Hoşgörülü bir adam olan Halil Bey, kızına Bir sevdiğin var mı? diye sorar, ancak Şefika babasından utandığı için gerçekleri söyleyemez. Annesi ile baş başa kaldığında Ata’yı sevdiğini itiraf eder, ancak Tahire Hanım Şefika’ya sevgisinin bir heves olduğuna inandırmaya çalışır. Şefika’nın borcu olduğunu söyleyerek onu Paşa’yla evlenmeye ikna eder. Şefika bu durumdan Ata’nın haberdar olmasını istemez ve ondan saklar.
Üçüncü perde, Şefika’nın kısa sürede hastalığının ilerlemesiyle başlar. Şefika vereme yakalanmıştır. Hekim, Şefika’nın yakın zamanda öleceğini ve iyileşme umudunun olmadığını söyler. Bu sırada Paşa’nın ailesine gönderdiği senet, Şefika’nın hastalığı nedeniyle göz ardı edilir.
Oyunun sonunda Ata okulunu bitirip eve döner ve Şefika’nın durumunu öğrenir. Onu hızlı bir şekilde muayene ettikten sonra reçete yazarak bir ilaç alınmasını ve bu ilacın iyi geleceğini söyler. Ancak Şefika’yla yalnız kaldığında, ilacın aslında zehir olduğunu itiraf eder. Ata, Şefika’nın öleceğini anlamış ve onsuz yaşayamayacağı için intihar etmeye karar vermiştir.
Ata zehri içer ve kısa süre içerisinde ölür. Şefika da onun ardından ölür. İkisinin de birbirinin ardından hayatını kaybetmesiyle oyun sona erer.
Namık Kemal’in Zavallı Çocuk adlı eseri, edebiyat dünyasında önemli bir yere sahiptir. Okuyucuya aşkın ve trajedinin iç içe geçtiği bir hikaye sunmasının yanı sıra, toplumun önemli sorunlarına da temas etmektedir. Namık Kemal’in güçlü anlatımı ve karakterlerin iç dünyasını yansıtan diyalogları, okuyucuyu etkilemektedir. Zavallı Çocuk, bir eser olarak hem edebi değeriyle ön plana çıkmakta hem de toplumsal mesajlarıyla okuyucuyu düşündürmektedir.
Namık Kemal’in Zavallı Çocuk adlı eseri, Tanzimat Edebiyatı’nın önemli bir örneği olarak kabul edilmektedir. Drama kategorisinde yer alan bu eser, aşk, trajedi ve toplumsal sorunları işleyerek okuyucuya derin bir deneyim sunmaktadır. Namık Kemal’in gözlem gücü ve kalemiyle şekillenen Zavallı Çocuk, okuyucuların edebiyat dünyasındaki unutulmaz eserlerinden biri olmaya devam etmektedir.
Eser hakkındaki yorumum: Namık Kemal, Zavallı Çocuk adlı eseriyle toplumsal eleştiriler yapmaktadır. Eserde, Şefika’nın annesi Tahire Hanım aracılığıyla toplumun aç gözlülüğünü ve gençlerin hayatlarına müdahaleyi vurgulamaktadır. Kitap, okuyucuya hem duygusal bir deneyim sunmakta hem de düşündürmektedir. Namık Kemal’in içten ve etkileyici anlatımı sayesinde Zavallı Çocuk, edebiyat severler için vazgeçilmez bir eser haline gelmiştir.